Wat zijn jouw stressbronnen?

Vraag tien mensen wat stress is en misschien krijg je tien verschillende antwoorden, want iedereen ervaart stress op verschillende manieren. Om het echter te vereenvoudigen, kan stress worden onderverdeeld in drie categorieën, namelijk fysiek, emotioneel en chemisch.

In deze video wil ik enkele misverstanden ophelderen over wat stress is, wat het met je lichaam doet en waarom het belangrijk voor jou is om de stressbronnen in je leven te identificeren.

Fysieke stressoren omvatten dingen als grote traumatische gebeurtenissen, denk aan auto-ongelukken, vallen, maar ook kleine herhalende stress momentent zoals langdurig zitten, of herhaaldelijk dezelfde bewegingen maken, bijvoorbeeld tijdens het sporten of op het werk.

Emotionele stress kan ontstaan door externe uitdagingen of gebeurtenissen, zoals vastzitten in de file, deadlines op het werk, stressvolle gebeurtenissen in de wereld, maar ook interne dialogen die we hebben met onszelf en de houding die we hebben ten opzichte van de buitenwereld.

Chemische stress heeft betrekking op wat er in ons lichaam terechtkomt – over het algemeen een gebrek aan belangrijke voedselbronnen door onvoldoende variatie in jouw dieet en het niet aanvullen met belangrijke supplementen, of dingen eten die niet goed voor ons zijn – verwerkt voedsel, te veel suiker of alcohol in overmaat.

Elke discussie over stress moet het zenuwstelsel omvatten. Waarom? Nu, ons zenuwstelsel geeft betekenis aan de wereld om ons heen, maar registreert en controleert ook alles aan de binnenkant. Een bijzonder belangrijk onderdeel van het zenuwstelsel is de autonoom of vegetatieve zenuwstelsel. De naam verwijst naar het feit dat het automatisch werkt – het regelt alles waar we niet aan hoeven te denken – spijsvertering, hartslag, ademhaling, zweten, afgifte van hormonen, enzovoorts.

Het autonome zenuwstelsel is opgesplitst in twee delen – sympathische en parasympathische. Je kunt ze vergelijken met een wipplank, waar de ene kant naar boven gaat, de andere naar beneden. Hoe dominanter de een, hoe minder actief de ander.

De parasympathische systeem wordt vaak de ‘rust en herstel’-modus genoemd en het creëert een omgeving waarin het lichaam in staat is om te rusten, te herstellen, energie te besparen, voedsel te verteren, en waar mentale rust mogelijk is.

Het sympathische systeem is het bekendere, “vecht en vlucht” -systeem. Hoewel het wordt geactiveerd in tijden van angst, kan het in feite om verschillende redenen worden geactiveerd – zowel echt als ingebeeld. Geconfronteerd worden met een dief in een donker steegje, een verhitte discussie voeren met je baas, een boze hond die naar je toe rent, financiële stress, thuis een enge film kijken of na te denken over een aanstaande deadline. De fysiologische respons is hetzelfde en dat is om de overlevingsmodus te activeren.

Typische reacties tijdens de overlevingsmodus zijn onder meer: dat gevoel van een adrenalinestoot, met verhoogde hartslag en ademhaling, je kunt gaan zweten, kippenvel krijgen, je wordt hypergevoelig voor licht en geluid en verschillende spieren in je lichaam wordt gespannen, waardoor jouw schouders naar voren draaien, klaar om te vechten, jouw hoofd gaat naar voren en de spieren in de achterkant van jouw benen  en in de rug worden aangespannen, klaar om te rennen.

Deze veranderingen zijn voor de meeste mensen makkelijk op te merken, maar niet zo voor de hand liggende veranderingen die optreden tijdens de stressreactie, omvatten ook onderdrukking van het spijsverteringssysteem, geslachtsorganen en  het immuunsysteem.

Deze reacties treden automatisch op, en hier het is de moeite waard om te herhalen dat ze worden geactiveerd in zowel echte als ingebeelde situaties. Dit betekent dat zelfs als je geen fysiek gevaar loopt, een simpele gedachte deze reactie kan activeren.

Opzicht is er niets mis met deze stressreactie. Het is een prachtig effectief, toch primitief proces van ons lichaam. Het probleem doet zich echter voor wanneer de stressreactie te vaak wordt geactiveerd. Dit verhoogt het risico op aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, suikerziekte, obesitas en andere ontstekingsaandoeningen.

Dus het komt erop neer dat hoe vaker de stressreactie wordt geactiveerd, hoe schadelijker het is voor onze gezondheid. Dominantie van het sympathische systeem voorkomt dat jouw lichaam veerkracht ontwikkelt, die wordt gekenmerkt door fysieke flexibiliteit en kracht, emotionele zelfregulatie, verbeterde focus en aandacht, en over het algemeen een groter vermogen van jouw lichaam om zich aan te passen aan veranderingen in en rond zichzelf, de zogenaamde aanpassingen vermogen.

Het goede nieuws is dat je dit proces kunt beïnvloeden. Een deel ervan begint met het bewust worden van verschillende stressfactoren in je leven om de activering van het sympathische systeem te verminderen, en de andere, om het parasympathische systeem te stimuleren. Daarover meer in een andere video.